OVER ED

Fotograaf Ed van de Pol geboren en getogen in Alkmaar. Van zijn hobby zijn beroep gemaakt door precies op het goede moment DE foto te maken tijdens de wedstrijd AZ – Ajax op 18 september 2005.

Nu freelance en clubfotograaf bij voetbalclub AZ uit Alkmaar.

Een split second kan mensenlevens doen veranderen. Het was zondag 18 september 2005, even na enen: AZ – Ajax. In een rommelig strafschopgebied kreeg AZ-spits Shota Arveladze een geniale ingeving. Met een boogje tikte hij de bal over een woud van spelers. Het net kwam steeds meer in zicht. Klik: de geboorte van een spraakmakende foto.

Een beladen duel tussen AZ en Ajax. De gevestigde orde uit de hoofdstad tegen coupplegers uit de opstandige provincie. In de 25 voorafgaande jaren aan de strijd die middag wist AZ slechts twee maal te winnen van de Amsterdammers. Toch was Ajax in de openingsfase van het seizoen 2005-2006 nog niet in goeden doen. Trainer Danny Blind zag zijn ploeg wanhopig zoeken naar de juiste vorm. Aan de andere kant zag zijn oude leermeester Louis van Gaal dat het goed was. AZ won met sprankelend voetbal de ene na de andere wedstrijd. Het land was rijp voor een machtsovername.

Hij zat die dag zoals altijd trouw aan de zijlijn van zijn favoriete club, zijn fototoestel op pole position. AZ-fan Ed van de Pol, tevens amateurfotograaf, zag Wesley Sneijder aan de andere kant van het veld de 0-1 maken. Het leek voor Van de Pol en zijn club een moeilijke dag te worden. Maar in de 35ste minuut kwam zijn finest moment. Uit een corner van Stijn Schaars belandde de bal na een scrimmage voor de voeten van Arveladze. De geslepen spits boogde de bal met veel gevoel richting het Amsterdamse doel. De Alkmaarder Hout veerde op. Als twee aasgieren doken Tarik Sektioui en Ryan Babel zich op de bal. De één met de intentie om de prooi definitief te doden, de ander om het dier een herkansing in het spel te gunnen. In een reflex drukte Van de Pol op de knop die meerdere levens zou veranderen.

‘ZAT ERIN’

Na het duel werd niet meer gesproken over de geweldige wedstrijd (4-2), de tweede goal van Arveladze, de rode kaart van Ajacied Olaf Lindenbergh of de twee beauty’s van afstandschoten waarmee Kenneth Perez Ajax definitief de das om deed. Nee, het was dat discutabele moment in de 35e minuut dat dagenlang over de tong ging in voetbalminnend Nederland. Scheidsrechter Roelof Luinge keurde de goal van Arveladze goed. “Mijn assistent Arie Brink gaf mij direct het sein dat de bal erin zat”, weet de arbiter nu. “In de rust kreeg ik van verslaggeefster Barbara Barend te horen dat ik gelijk had. Voor mij natuurlijk geweldig nieuws.” Ajax was veel minder blij. Trainer Blind liet zich in de catacomben voor de camera’s van Talpa behoorlijk gaan tegenover Luinge. Er werd over ‘een schande’ geschreeuwd.

KELDER

AZ won, de foto van Van de Pol werd landelijk nieuws en in de nasleep van het duel bood AZ de fotograaf een vast contract aan. Na het duel veranderde niet alleen het leven van Van de Pol op drastische wijze; ook het leven van IJzeren Rinus, het computersysteem op televisie die de goal niet goedkeurde, kreeg een andere wending. Waar Van de Pol schouderklopjes ontving, kreeg Rinus een dolksteek in de rug. Na jarenlange trouwe dienst verdween het systeem voorgoed naar de kelder van de NOS. Luinge: “Laatst sprak ik Evert ten Napel nog tijdens een workshop in Meppel. Hij vertelde me dat de bewuste foto het einde van IJzeren Rinus had betekend. Het systeem bleek makkelijk te manipuleren. De regisseur kon namelijk bepalen op welk moment het beeld stil werd gezet.”

In Amsterdam trokken ze tegelijkertijd de objectiviteit van Van de Pol in twijfel. “Dat doel staat ook nog scheef”, zei Blind daags na de wedstrijd in Het Parool. “Het helt naar voren, dat klopt niet. Er is voldoende aanleiding om te twijfelen aan de geldigheid van deze goal.” Het hielp Ajax weinig. De foto verschafte een uitstekend alibi voor de moord op IJzeren Rinus. De Amsterdammers stonden steeds minder sterk in hun schoenen.

“Na afloop van het duel heb ik Van de Pol gebeld om de foto na te bestellen”, zegt Luinge. “Hij heeft het echt haarscherp vastgelegd. Tegenwoordig gebruik ik de foto om tijdens lezingen aan te tonen waarom IJzeren Rinus voorgoed in de kelder in Hilversum staat. Heeft Van de Pol sinds die foto een vast contract bij AZ? Dat is geweldig voor die man. Zo hebben we elkaar een beetje geholpen. Hij bewees met die foto mijn gelijk en ik heb hem indirect aan een baan geholpen.”

VAN DE POL: ‘FANTASTISCH’

“In de rust hoorde ik journaliste Barbara Barend met iemand bellen”, zegt Ed van de Pol. “Ze vertelde dat ze niet zeker wist of de bal over de lijn was. Dus ik liep op haar af en liet de foto op mijn schermpje zien. Toen werd alles duidelijk. De goal was terecht goedgekeurd.”

Na afloop van het duel fietste de fotograaf naar huis, niet wetend welke commotie hij veroorzaakt had. “Toen ik thuis kwam las ik hoeveel ophef er was ontstaan over het voorval. Toen heb ik mijn foto naar alle media gestuurd die ik maar kon verzinnen. Binnen de kortste keren hing heel Nederland aan de telefoon: van Voetbal Inside tot Roelof Luinge.”

Ook bij AZ bleef het voorval niet onopgemerkt. Een aantal weken na ‘de klik’ benaderde de club hem voor een vast dienstverband. Van de Pol kon van een hobby zijn beroep maken. “Dat vond ik fantastisch. Het betekende een grote wending in mijn leven. Van jongs af aan kwam ik al bij AZ en het stadion lag om de hoek. Werken bij je favoriete club: wat wil je nog meer?”

Tekst: Daan Ruiter